Konflikty mogą pojawić się nawet w najlepiej zgranych zespołach, gdzie panuje dobra atmosfera i współpraca. Choć różnice w opiniach, celach lub metodach pracy są rzeczą naturalną to jednak mogą prowadzić do napięć i zgrzytów, dlatego też rolą dobrego lidera jest zarządzanie tymi sytuacjami w sposób, który minimalizuje negatywne skutki dla wszystkich zaangażowanych stron. Efektywny lider to taki, który potrafi wysłuchać każdej ze stron, znaleźć właściwy kompromis i wprowadzić rozwiązania akceptowalne dla wszystkich. Dzięki temu, każdy członek zespołu czuje się szanowany i sprawiedliwie traktowany, co pozwala na szybkie przywrócenie harmonii w pracy. W niniejszym artykule podzielimy się cennymi wskazówkami dla liderów, działów HR i menedżerów, które pomogą im skutecznie radzić sobie z napięciami w zespole. Przedstawimy praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, które można wdrożyć w codziennej pracy, aby nie tylko rozwiązywać bieżące problemy, ale także zapobiegać ich występowaniu w przyszłości.
Rodzaje konfliktów w pracy
Konflikty mogą mieć różne przyczyny i objawiać się w różnorodny sposób, dlatego ważne jest, aby lider potrafił je zidentyfikować i odpowiednio zareagować. Rozwiązywanie konfliktów w zespole jest niezbędne dla utrzymania zdrowej atmosfery pracy i efektywności grupy, natomiast zrozumienie z jakim konfliktem mamy do czynienia, pozwala na zastosowanie odpowiednich metod:
- konflikty interpersonalne - powstają na tle różnic osobowości, stylów komunikacji czy potrzeb. Przykładem może być konflikt między dwoma pracownikami, którzy mają odmienne podejście do realizacji zadań lub różnią się w swoich wartościach i priorytetach.
- konflikty zadaniowe - dotyczą różnic w podejściu do realizacji zadań lub projektów.
- konflikty strukturalne - są związane z organizacyjnymi strukturami, procedurami i zasobami. Mogą wynikać z niejasnych struktur zarządzania, braku zasobów czy konfliktów interesów między różnymi działami firmy.
- konflikty wartości - pojawiają się, gdy pracownicy mają różne przekonania, wartości i priorytety. Mogą wynikać z różnic kulturowych, religijnych lub moralnych.
Niekiedy źródła konfliktów w zespole mogą sięgać głębiej i dotyczyć poważnych problemów, takich jak mobbing, rasizm czy dyskryminacja ze względu na płeć, które mają destrukcyjny wpływ na atmosferę pracy oraz samopoczucie pracowników. W takich sytuacjach interwencja powinna wykraczać poza działania lidera i działu HR, ale również konieczne może okazać się zaangażowanie odpowiednich służb czy instytucji. W niniejszym artykule skupimy się na standardowych konfliktach, z którymi można poradzić sobie wewnątrz firmy.
Strategie rozwiązywania konfliktów
Istnieje wiele strategii rozwiązywania konfliktów, dlatego skuteczny lider powinien umiejętnie dopasować wybraną metodę do konkretnej przyczyny konfliktu. Ważne jest jednak, aby zawsze słuchać obu stron, co pozwoli na pełniejsze zrozumienie sytuacji oraz emocji zaangażowanych pracowników. Oto najskuteczniejsze sposoby rozwiązania konfliktu:
Konfrontacja
Jeśli nie wiesz, jak rozwiązać konflikt w zespole, to metoda bezpośredniego stawienia czoła problemowi i otwartej rozmowy z zaangażowanymi stronami może być jednym z rozwiązań. Polega ona na spotkaniu się wszystkich stron konfliktu w celu omówienia problemu, wyrażenia swoich opinii i uczuć oraz znalezienia złotego środka. Konfrontacja jest oczywiście skuteczna wtedy, gdy obie strony wykazują gotowość do szczerej i otwartej komunikacji oraz mają chęć rozwiązania konfliktu. Po zakończeniu konfrontacji lider powinien monitorować sytuację, aby upewnić się, że osiągnięte porozumienie jest respektowane, a konflikt nie powraca.
Mediacje
Mediacje to proces rozwiązywania sporów, w którym uczestniczą strony konfliktu oraz neutralny mediator pomagający w osiągnięciu porozumienia. Jest to metoda dobrowolna, poufna i nieformalna, która stwarza przestrzeń do otwartej komunikacji i umożliwia stronom wyrażenie swoich potrzeb i interesów. Mediator działa jako wsparcie w negocjacjach, nie narzuca swojego zdania ani decyzji, łagodzi napięcie, a także pomaga w sformułowaniu wspólnie akceptowalnych i możliwie najbardziej satysfakcjonujących rozwiązań. Skuteczna mediacja sprzyja utrzymaniu dobrych relacji i zminimalizowaniu negatywnych emocji związanych z konfliktem.
Strategia win-win i win-lose
Strategia win-win jest podejściem do rozwiązywania konfliktów, które dąży do znalezienia rozwiązania korzystnego dla obu stron. Celem tej strategii jest osiągnięcie porozumienia, które przynosi korzyści wszystkim zaangażowanym w konflikt. Koniecznym elementem strategii win-win jest współpraca i poszukiwanie wspólnych interesów, co prowadzi do trwałych i satysfakcjonujących rezultatów. Warto zauważyć, że strategia win-win różni się od kompromisu, ponieważ w przypadku kompromisu obie strony muszą zrezygnować z części swoich oczekiwań, co oznacza, że nie wszystkie ich potrzeby są spełnione. Strategia win-lose jest przeciwieństwem strategii win-win, co oznacza, że jedna strona odnosi korzyści kosztem drugiej. Ta strategia może prowadzić do dalszych napięć i konfliktów, gdyż strona przegrana może czuć się sfrustrowana i niesprawiedliwie potraktowana. Konflikty w zespole są zawsze stresujące, nie tylko dla stron sporu, ale także dla osoby odpowiedzialnej za rozładowanie napięcia. W takiej sytuacji lider powinien być zdecydowany i gotowy do podjęcia trudnych decyzji.
Zarządzanie konfliktem w zespole - postawa lidera
Jeśli występują konflikty w zespole, lider powinien przyjąć odpowiednią postawę wobec wszystkich zaangażowanych stron, aby skutecznie zarządzać sytuacją. Jak więc powinien się zachować?
- zachowanie spokoju i obiektywizm - ważne jest, aby nie faworyzować żadnej ze stron i nie wyciągać pochopnych wniosków, a także nie ulegać emocjom i pozostać obiektywnym.
- słuchanie aktywnie - aktywne słuchanie oznacza, że lider poświęca pełną uwagę rozmówcom, zadaje pytania w celu zrozumienia ich punktu widzenia i nie przerywa im. W ten sposób lider pokazuje, że szanuje i rozumie obawy wszystkich zaangażowanych stron.
- empatia - lider powinien starać się zrozumieć emocje i potrzeby każdej ze stron. Empatyczne podejście pomaga w budowaniu zaufania i tworzeniu atmosfery, w której pracownicy czują się komfortowo wyrażając swoje uczucia i obawy.
- promowanie aktywnej komunikacji - lider powinien zachęcać do otwartej i szczerej komunikacji w zespole.
Kolejny konflikt w pracy? Wdrożenie BBS może pomóc
Wdrożenie Behavior Based Safety (BBS) może dodatkowo wspierać proces rozwiązywania konfliktów, ponieważ koncentruje się na zachowaniach pracowników oraz ich wpływie na bezpieczeństwo i efektywność pracy. Dzięki regularnym obserwacjom, a tym samym też informacji zwrotnej, pracownicy stają się bardziej świadomi swoich działań i wynikających z tego konsekwencji. Ponadto, uczą się jak lepiej komunikować i współpracować w zespole, co z kolei przekłada się na zredukowanie konfliktowych sytuacji, jak również szybsze ich rozwiązywanie. Poczucie docenienia i zrozumienia sprawia, że są znacznie bardziej skłonni do współpracy, podejmowania konstruktywnych działań w sytuacjach konfliktowych, co w rezultacie, pozwala organizacji zyskać na efektywności oraz poprawie atmosfery w pracy. Wdrożenie BBS w przedsiębiorstwach powinno odbywać się pod okiem specjalistów, np. marki SCAW, która oferuje profesjonalne wsparcie, nie tylko na etapie implementacji programu, ale również w kolejnych krokach takich jak szkolenia dla pracowników, opracowanie odpowiednich kart obserwacji czy też follow-up.